ALEVİ’LİĞİN İLKESİ NEDİR

Alevilik, bütün dinlerin harman edildiği ve son din olarakda İslamiyetin içinden çıkıp yükselen bir insanlık yoludur. Aleviliği İslamiyetin içinde veya dışında aramaya gerek yok. Alevilik dinler dünyasını aşmış, dinler üstü felsefe ve ilimle yoğrulmuş bütün insanlığa açık dört kapılı bir kültür çeşmesi, yönetim hukuku, sosyo-eko anlamdada paylaşımı öğreten, din, dil, ırk ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin insanı insan olarak seven ''fena fillah ve vahdedi vucut'' felsefesiyle 'Enel Hak' düşüncesiyle bütünleşip en büyük araştırılması gereken ilim ''İnsan'' kavramını kabul buyurmıuştur.

ALEVİLİK , İNSANLIK ve İLİM YOLUYLA YAŞAR

Anadolu Aleviliği, vicdan özgürlüğüne, ilerlemeye ve uygarlığa sürekli kapısını açık tutmuştur. Çağdaş anlayışıyla da, kadın – erkek eşitliğini, aklın üstünlüğünü kendisine ilke olarak almıştır. İslamda şekil öne çıktığı için İslamın öngördüğü farklı yorumlardan uzak durup, çağ dışı etkilenme olasılığını dikkate alarak, Alevi düşüncesi, reformist olmayı, yolunu ilimle özdeşlestirip çağı kendisine değil, kendisi çağa uyan sosyo-kültürel bir yaşam düzeni seçmiştir. Cafer Sadık buyruğundan esinlenerek yenilikci, bugünün yenisi, yarin için yaşlanmış olabileceğini göz önünde tutarak, kendini hergün reformlaştıran düşünce akımıdır.

Alevilik, insanlığın hak – adalet mücadelesinden bir halka olduğu için evrenseldir,çağdaştır. Kırklar Meclisi, birlikçi, bölüşümcü, eşitlikçi bir meclistir. Alevilik, ırkçı, dayatmacı değil, eşitlikçi, özgürlükçü, katılımcı ve çağdaştır. İradi – seçenekli ve rızaidir. İstekli ve teslimyetcidir. Çünkü, Talip mutlaka ikrarlıdır. Bu ikrara Mürşit, dede, baba da dahildir. İkrarın dışına hiçkimse yolumuz gereği çıkamaz.

Alevilik, bir sır aynasıdır. Bir yüzü Hak’tır, diğer yüzü Halktır. Yani sosyal yaşam ve ekonomik mücadelesi veren bir politikadır.

Alevi sisteminde gerçek bir hukuk sistemi vardır. Bu sistem içinde kimse yanlışlık yapamaz. Medeni ahlak öcelik kazanır. Sünnü İslamda olduğu gibi ‘Üç defa ‘’Boşsun, boşsun’’ diye basit anlamda kadına kesinikle haksızlık yapılmasını kabul etmez. Hatta eşiniz evlilik kurumunda verdiği ikrarı suistimal etmediği sürece, eşler birbirilerini aldatmadığı sürece ‘’İsteğe göre boşanmak’’ bile yasaklanmıştır. Eski geleneklerimizden kalan Ata erkil sözü kadın erkek ayırımı yapmadan gerçek anlamda kadın – erkek eşit haklara sahip olduğuna vurgu yapmıştır. Ana erkil sözcüğü, ata erkille eş anlamı ifade etmektedir.

Anadolu Aleviliğinde juri uygulaması vardır. Pir, Mürşit, Rehber üçlüsü talibi dara (Dara çekmek yargılama anlamındadır) çektiği zaman onu tesir altında bırakmamak için şu teminatı verirler ; “ Ey talip, dar olup divana durdun; Dilli ve Başlısın, özündekini eline al, gerçekleri söyle” diye suçluya özgürlük hakkı tanınır. Yani akıl ve zeka sahibi bir kişisin, gerçekleri saklamadan özünü ve vicdanını sorulayarak cevap ver anlamı taşır. Bunun adına da halk mahkemesidir.

Alevi dünyası hiç bir tarih dönenminde polis sistemine gerek duymadan halk yönetimiyle de aşırı baskısız ve sivil toplum katmanları olarak yaşamışlardır.

Aleviler, tarih boyunca ilerici, yeniliğe açık, çağdaş ve aydın olmuşlardır. Her dinden insana aynı gözle bakmışlardır. İnsanları değerlendirirken din, dil, ırk ve renk ayrımı yapmamışlardır. Her zaman güzel giyinmeyi, güzel konuşmayı, iyi düşünmeyi, sevmeyi ve sevilmeyi ilke olarak almıştır.

• Gelin tanış olalım,
• İşi kolay kılalım,
• Sevelim, sevilelim,

Dünya kimseye kalmaz” diyen ulumuz Yunus Emre olmuştur.

Alevilik, tek anlamıyla kültürü, dünya görüşünü, siyasi düşünceyi, dini, bilimi, giyimi, yaşambiçimini, hoş gürüyü, sevgiyi vb. gibi olayları içine alan, ilerici, çağdaş ve laik biçimde yorumlayarak bütün konulara bilimsel ve gerçekçi bir gözle bakan inanç sistemidir.

Dede Zeynel Abidin Haydardedeoğlu