Veyis Haydardedeoğlu Kimdir

Meslek hayatı Sydney Avustralya'da başladı.

1971 - Ashfıeld Lisesinden sonra - önce Sydney Üniversitesinde İsletmecilikle başladı.
1972 - Hayat zorlayınce akşam okullarına başlayıp hem ANZ Bankasında çalışıp hemde bugünkü adıyla UTS Unüversitesi olan okuldan Muhasebeci olarak meslek hayatına atıldı.

1996 -1997 - International Marketing Strategy @ NSW University.  - Uluslararası Pazarlama Stratejisi
2002 - 2004 - Australian Institute of Managment - Melbourne - Managing Organizational Behaviour and Managaging Operational Improvment. Örgütsel İşletmecilik.
2019 -2020 -  Murdoch University @ WA Commercial Law  - Ticaret Hukuku.
2020 - 2022 - Australian Catholic University - PostGrad Degree in MIgration Law and Legal Practice - Üstlisans Avustralya Göçmen Hukuku ve Uygulama.

Biraz daha geniş tanıyalım Haydardedeoğlu'nu:

1953 yılda Keskin kazasına bağlı Haydardede Köyünde doğdu. Ahmet Yesevi oğlu Haydar’ın 10. göbekden torunlarındandır. 1962 yılında ailesiyle beraber Kırıkkale’ye gelerek şehir hayatıyla tanıştı. Kırıkkale Lisesi 2. sınıfdan ayrılıp 7 Nisan 1971 tarihinde ağabeysi merhum İsmail Hakkı’nin isteğiyle Sydney’e Türkiye’den ilk öğrenci statüsünde gelen birinci kuşağın en genci, henüz bıyığı bile terlememiş bir delikanlıydı. Avustralya’ya geldiğinde İngilizce bilen dört kişiden birisiydi. Lise 2'ye kadar Kanada'lı öğretmenlerle 5 yıl İngilizce öğrendi. Türkiye’de Fono açık öğretimden kurs alarak hem Türkçe hem de İngilizce grameri Fono’yla öğredi.

Haydardedeoğlu okuldan geldikten sonra evin önü, elinde bir yığın kağıt parçalarıyla dolu insanlarla karşılaşıyordu. Zira bu insanlar posta kutusundan topladıkları bütün reklam, dergi, magazin ve kişiye ait faturaları toparlayıp getiriyorlardı. Bu kağıt yığınlarının ne olduğunu öğrenmek için sıraya girerlerdi. Haydardedeoğlu, benden büyük ağabeyim yaşında hatta babam yaşında olan insanlar bile “Ağabey, bunlara bir bakarmısın, nedir bunlar diye ellerindeki kağıtları bana uzatırlardı”. diye söze devam ediyor. Böylece de, Avustralya’ya gelen birinci kuşağın ne güçlüklerle karşılaştıklarını hatta bir kültür şoku yaşadıklarını gözlemledi.

Ağabeysi İsmail Hakkı, 42 yaşında bir kalp sektesi sonucu hakka yürümesinden sonra tahsilini yarıda bırakarak Avustralya’da ilk iş hayatına 1972 yılında ANZ Bankasında 36 dolar haftalıkla başladı. Bankada çalıştığı dönemde akşamları tahsiline devam ederek muhasebe bölümünü seçti.

1976 yılının daha ilk başında serbest meslek hayatına geçen Haydardedeoğlu arkadaşı Fahri Kamil’den sonra Avustralya’da kendi mali müşavirlik bürosunu açan ikinci Türk oldu. Yıllarca mali müşavirlik yaptığı süre içinde Qantas hava yollarının hazırladığı çeşitli dalarda kurslara katılarak havacılık öğrenip seyahat acentasını da açtı. 

Merhaba Avustralya adı altında 6 sayfası İngilizce, 6 sayfasıda Türkçe olmak üzere 12 sayfalık amatör bir gazetecilik hayatını da başlattı. Merhaba’nın mizah sayfasını yıllarca Süleyman Demirel’in hukuk müşavirliğini yapan Kıbrıs’lı yakın dostu Şair Cavit Avn;, Gazete mizampaj ve düzenlemesini yapan da yine yakın dostu Ünal Vardar’dı. Gazetecilik hayatını 4 yıl sürdürdü.

Ne varki, ilerleyen yıllarda, 1980 yılında Sivil Havacılık kurumuna, rakip kuruluşlarca yapılan bir şikayet sonucu mahkemelik olan Haydardedeoğlu 1982 yılında yasaklı ucuz bilet satma davasında yenik düşerek seyahat acentası ruhsatını kayıp etti. Lufthansa Alman Hava yolları destek verip “Evet, biz ucuz satmasına destek verdik” diye ifade verdi. Sonuçta , İtalyan hava yoları bu cesareti göstermedi. Şayet onlarda Lufthansa’nın cesaretini göstermiş olsaydı belkide şimdi Haydardedeoğlu Avustralya’nın büyük seyahat acentaları arasında olacaktı. Bu dava, Avustralya sivil havacılıkta büyük bir yankı yarattı. Netice olarak, 1984 yılında yapılan değişiklikle yasaklar kaldırıldı, serbest piyasa ekonomisine geçti. Bu olay, o dönemde tarihe büyük bir devrim olarak geçti. Elbette, yapılan her devrimin bir faturası olur. İşte, Türk’ü Türk’den başka kimse şikayet etmeyeceği için sivil havacılığın serbest piyasaya geçiş faturasıda böylece Haydardedeoğlu’na kesilmişti.

14 yıllık Avustralya’da yaptığı ailesinden uzak, yurdundan uzak mahrumiyet askerliği yetmiyormuş gibi 1985 yılında Türkiye'ye döndü, Askeriyenin peşine düşmesi sonucu Eylül 1987 yılında Avustralya’ya tekrar döndü. Artık Avustralya Haydardedeoğlu için bir vatandı. Eylül 2000 yılında da 19.600 dolar karşılığnda bedel (RÜŞVET) ödeyerek askerlik sorunu da kalmadı fakat Haydardedeoğlu için yine vatan artık Avustraya’ydı.

1987’de geri dönüşünde doğrudan Viktorya Eyaleti başbakanlığına giderek, ben Türkiye’den yeni döndüm, işsizler ordusuna katılmak istemiyorum, iş arıyorum diye başvuruda bulunan Haydardedeoğlu tekrar devlet tercümanlık kadrosuna alınıp değişik bakanlılklara ait bilgilendirme kitapcıklarının hazırlanması ve mahkeme tercümalığı görevlerinde bulundu. Mahkeme tercümanlığı sırasında bu görevi sıkıcı bulunca tekrar 1988 yılında serbest ticarete atıldı. Kısa bir süre Concord seyahat gurubunun bir şubesinin yöneticiliğini yaptı. 

1989 yılında Tekstil’de imalat yapmaya başlayıp 120 personel çalıştırıp, fason üretimle Kmart, Target gibi kuruluşlara, kendisinin ürettiği ürünleri de Woolworths, Safeway, BigW ve Spotlight gibi dev kuruluşlara vermeye başladı. Tekstil işi kısa zamanda büyüyüp ithalat ve ihracat yapan bir kuruluş haline geldi.

Kasım 1992 yılında, Avustralya İşci partisi iktidardaydı. Küresel Pazar ekonomisi ve taşınabilir sermayenin yeni ülkelere taşınması için dünya ülkeleri arasında ilk bayrağı kaldıran iktidar oldu. Çalışma Bakanı Senatör John Button (Button’nın Türkçe’si Düğme demektir) yaptığı açıklamayla 2000 yılını hedef göstererek tekstil, giyim ve ayakkabı sanayi dalında üretim yapan işverenleri için endüstrünün düğmesini ilk defa çözmeye başlayan devlet adamı oldu. Böylece 2000 yılından sonra Avustralya işgücü ve emek gücü Çin ve Pakistan gibi ülkelere kaydırıldı. Bunun adı düpe düz, çalışan işci kesiminin ve ülke varlığı artık üçüncü dünyaya taşınmasıydı. Buda kapital sermayenin küresel paylaşımı ve kendisine yeni pazarlar yaratmadan başka birşey değildi.

Haydardedeoğlu 2000 yılını beklemeden, 1994 yılında dış dünyada üretim olanakları araştırmaya başladı. Pakistan ve Çin’de ortak üretim sahaları geliştirdi. 120 kişilik personelin işine son vererek 1997 yılında tamamen dışa dönük ticaret yapmaya başladı. İş hayatı, artık bunca yıl alışa geldiği Avustralya ticaret ahlakı değil, üçüncü dünya ülkelerinin de ticari düzenini öğrenmek için tahsil kapısını tekrar zorladı.

1996’da NSW Universitesinde Pazarlama Stratejesi okudu. 2002- 2004’de Avustralya İşletmeciler Enstitüsünün hazırladığı İnsan Yönetimi, Kurumlar Yönetimi, Taşınabilir Sermaye Yönetimi ve Eğitmeni Eğitmek gibi üst lisans yapmaya başladı. Bununla da yetinmeyen Haydardedeoğlu 2000 yılında küresel pazar ekonomisinin kazanım ve götürecekleri üzerinde ihtisas yapmaya başlayıp hem iş dünyasını daya iyi öğrenmeyi, hem de ticaret yaptığı ülkelerin dil, din ve ticaret farklılıklarını öğrenmek için Avustralya İşletmeciler Enstitüsünün yönettiği Melbourne ve Oslo Üniversitelerinin de ortak hazırladıkları Uluslararası Pazarlama Stratejesi dalında eğitimini devam ettirdi.

Çin ve Pakistan’a uygulanan kota ve benzeri yasaklamalar kalınca, Avustralya kapılarını serbest ekonomi piyasasina açtığında, kendi ekonomisi de bir derece içerden yok olmaya başladı. Yurt dışı üreticileri, toptan pazarlama yapan Avustralya firmalarına karşı rekabet eder oldular. Çünkü küresel Pazar ekonomi parametereleri firmaların kar marjlarını yukarı çekme zorunda bıraktıkları dev kuruluşlar artık doğrudan kendileri yurt dışından ithal etmeye başladılar. Böylece hem müşeri hemde üretici pazarlama firmalarıya rekabet eder duruma düşdüler. Bununla beraber gelen çöküş 2002 yılında tekstil, ayakkabı ve giyim sanayi dalındaki dev kuruluşları yavaş yavaş yok etmeye başladı, çoğu firmalar iflas etti bir çoğuda kapatmak zorunda kaldı.

Bu dönemde Haydardedeoğlu da nasibini aldı. Ulusal çapta çok küçük denebilecek ancak kendi çapında çok büyük olan bir yara aldı. Çünkü Haydardedeoğlu, zira kendisi kırmızı halı üstünde doğan bir kişi değil Türkiye’den ağabeysi Ali’nin verdiği 20 dolarla ayrılmıştı. Hongkong’da 2 dolarını harcayıp Avustralya’ya 18 dolarla geldi. Kriz döneminde bir milyon dolardan fazla para kayıp etti fakat ayakta kalabilen firmalar arasındaydı.

Bundan sonra tekstil dalında Çin ve Pakistan’dan etkilenmeyecek uzun dönemde üretimi Avustralya’da kalabilecek bir endüstriye bakıp kısa dönem içerisinde yeniden yapılanarak üretimi Yatak ve döşek dalında kurdu. Dev kuruluşlara servis etmenin sonucunda ne olduğu tecrübesini kendisi yaşadığı için halka doğrudan satan, tüketici ve üretici ilişkisini doğrudan kurarak kendi iş yerlerini açmakla iş sahasını genişletmeye başladı.

Avustralya’da askerlik hizmeti yapan oğlu Veyis Devrim, askerde logistik hizmetine son verip ve İşletmecilik bölümünden mezun olan kızı Samiye’yi Dreamzone adı altında çalışan firmasının başına getirdi. 8 ayrı bölgede kendi mağazalarını açıp doğrudan halka satış yapan bir kuruluş oldu. Bundan böyle yeni açılacak bölgeleride franchise sistemiyle genişletmeyi hedef aldı.

Haydardedeoğlu 30 Nisan 1976’da Lefkoşe doğumlu fakat İngiltere’de yetişen eşi Gülten’le aile müessesini Sydney’de kurdu. Bu hayat arkadaşlığından dünyaya selam veren Veyis Devrim, Samiye, Melek ve Ebru adında dört cocukları oldu. Daha sonra Simge Güyer, Veyis Devrim'le evlenerek aileye katılarak Haydardedeoğlu ailesinin güzelliğine bir güzellik daha kattı..Doğru ya, doğa kanunu, insanın kızı olurda damadı olmaz mı? Yüreği ve yüzü insanlık dolu İsmail Avcı kızımız Samiye'yle hayatlarını birleştirdi.  Şimi de Veyis Devrim ile Simge ve kızı Samiye ile İsmail'in aile nüfus birliği artarak birbirinden güzel iki aslanlar gibi Emre Jiyan ve Kaan adında erkek torun sahibi olan Haydardedeoğlu 30 Aralık 2007 Pazar günü Veyis Devrim ve Simge'den, dünyalar güzeli üçüncü torunu olan ALARA ELİZ hanımla tanıştı. İsmail ve Samiye ikinci çocuklarını yaparak aslanlar gibi Koray isimli dördüncü torunu oldu. Daha sonra en küçük kızı Ebru dünyaya Porcia adında kızı, Tatum adıyla oğlu ve en son olarak Azariah adında üç çocuğuyla Haydardedeoğlu'nu 7 torun sahibi yaptı.

Bundan böyle Haydardedeoğlu hayatını Çin ve Doğu Türkistan’dan başlamak üzere Alevilik ve İnsanlık tarihiyle ilgili araştırma yapmaya başlayacak.  Yapacağı araştırma Ahmet Yesevi ve Hacı Bekteş düşüncesinin kaynağı nereden ve nasıl gelişti ve eski Türk boyları inançlarından ve diğer dinlerden nasıl etkilendiği konuları üzerinde yoğulaşacak. Böylelikle Ahmet Yesevi ve Hacı Bekteş’i Sünnü çizgisine çekmeye çalışanlara da, Divanı Hikmet düşüncesini cahiliye devrine taşımaya hiç kimsenin güçünün yetmeyeceği konusunda bir gönderme oluşturacaktır.

Veyis Haydardedeoğlu.

Farklı zamanlarda kurum ve kuruluşlara gönderilen yazılar serisi:   VEYİS HAYDARDEDEOĞLU:

Apo Asılsın mı?
Diyanet
Dündar
Pazar Panorama
Alevi Kültür Merkezi Presentation
Alevi Kültür Merkezi 27 March Forum
ACCA AGENDA 16 March
ACCA Açılış Konusmaşı AGM 24 July 05